Heeft de NAVO nog toekomst?

Enschede voor vrede en Debat aan de Markt organiseren op donderdag 26 maart 2009 van 19.30 - 21.30 in Prismare, Roomweg 167d, Enschede een discussieavond over dit thema.
Dit voorjaar bestaat de NAVO 60 jaar. Ze verkeert in een lastige situatie: volgens velen is de NAVO volstrekt vastgelopen in Afghanistan; moest ze machteloos toezien bij de Georgië-oorlog; terwijl de Europese Unie zich de afgelopen jaren tot een militaire concurrent heeft ontwikkeld en de relatie tussen de Verenigde Staten en de Europese lidstaten onder president Bush op een dieptepunt stond. Ondanks dit alles is de NAVO nog steeds veruit het sterkste militaire bondgenootschap ter wereld.

Regeringsleiders van de 25 NAVO-lidstaten komen op 3, 4 en 5 april bij elkaar in Straatsburg om zich over de toekomst van de NAVO te beraden. Een week eerder discussieëren wij in Enschede over de vraag of de wereld nog behoefte heeft aan de NAVO of dat deze beter mopgeheven kan worden.

onder leiding van Secil Arda, Debat aan de Markt,
met Kees Homan, Clingendael
en Kees Kalkman, VD AMOK

over de stellingen:

1. De NAVO kan maar beter opgeheven worden.
2. De NAVO is de meest geschikte politie-agent in de wereld.
3. De Georgië-oorlog heeft duidelijk gemaakt dat de oostgrens van de NAVO is bereikt.
4. De Europese NAVO-lidstaten moeten hun defensie-uitgaven verhogen.

Nee tegen de Navo - Nee tegen de oorlog

Vrijdag 3- zaterdag 4- zondag 5 april 2009, Straatsburg, Frankrijk

In het eerste weekend van april 2009 komen de leiders van de NAVO in
Straatsburg bijeen om het 60 jarig bestaan van de NAVO te vieren en hun
agenda van verdergaande militarisering, uitbreiding van de NAVO en
inperking van de burgerrechten te bespreken.

Op de Activisten Conferentie van 14 en 15 februari 2009 kwamen bijna 400
gedelegeerden van de internationale coalitie tegen de NAVO bijeen om de
activiteiten tegen de top in Straatsburg voor te bereiden.

De internationale coalitie, bestaande uit meer dan 500 organisaties uit
bijna 30 landen (de grootste vredescoalitie sinds de oorlog tegen Irak),
roept op en staat garant voor de volgende vijf activiteiten:

* De blokkade en demonstratie in Baden Baden, waar de leiders zullen
dineren, op donderdag 2 april.

* De vredesconferentie in Straatsburg op vrijdag 3 en zondag 5 april, met
als sprekers onder andere Noam Chomsky en Malalai Joya.

* De blokkade ‘Block Nato’ ‘s ochtends op zaterdag 4 april in Straatsburg,
bedoeld om massaal en effectief de top te blokkeren, net als in Rostock
tegen de G8 in 2007.

* De grote vredesdemonstratie op zaterdagmiddag 4 april, in Straatsburg.

* Het actiekamp voor alle activisten gedurende de dagen van protesten en
bijeenkomsten, vlak onder Straatsburg.


De Nederlandse coalitie ‘Stop de Navo’ (bestaande uit meer dan 20
Nederlandse organisaties) is een onderdeel van de internationale coalitie.
Wij roepen iedereen op deel te nemen aan de activiteiten tegen de NAVO.

Wij regelen busvervoer vanaf Nederland. Bussen zullen vrijdagochtend
vertrekken en zondagavond terugkomen, zodat we aan de conferentie, de
blokkade en de demonstratie deel kunnen nemen. De reis kost €50.

Meld je nu aan voor de bus op stopdenavo@hotmail.com

Wij zullen het weekend voor de NAVO top een voorbereidingsbijeenkomst
organiseren. Houd hiervoor onze website in de gaten.

Kijk voor achtergronden, aankondigingen van bijeenkomsten en informatie
op: http://stopdenavo.blogspot.com/

Bloed zit aan hun handen

Stop de oorlogsmisdadigers in Tel Aviv, Washington en Den Haag

Er is geen ander kabinet in Europa dat met zoveel verve achter de moord in Gaza stond als het Nederlandse. Volgens Jelle Klaas kleeft er bloed aan de handen van Balkenende IV.

Terwijl wereldleiders hun commentaar op de Israëlische aanval beperkten tot verklaringen over de ‘disproportionaliteit’, leken dergelijke holle frasen de Nederlandse regering zelfs te kritisch. Premier Balkenende en minister Verhagen verklaarden ‘begrip’ te hebben voor de invasie. Terwijl het dodental onder Palestijnse burgers dagelijks met tientallen steeg lieten de Haagse neoconservatieven weten dat een veroordeling van Israël ‘geen zin’ had, ‘omdat beide partijen moeten worden aangesproken’.
De PvdA volgde praktisch geruisloos. Haar fractievoorzitter hamerde vooral op het ‘buitensporige geweld van beide kanten’. Pas toen Israël ook VN-medewerkers beschoot, besloot minister Koenders de Israëlische ambassadeur ‘aan te spreken’.
Al jarenlang steunt Nederland de apartheidsstaat Israël, ongeacht hoeveel Palestijnse kinderen van de honger, aan geneesbare ziekten of door Israëlische bommen mogen sterven. Ongeacht de systematische mensenrechtenschendingen door Israël stonden de diverse regeringen van Balkenende afgelopen jaren vooraan om het politiek en militair te steunen. De machthebbers in Tel Aviv zijn tenslotte zeer belangrijke bondgenoten in de war on terror en dát is de basis waarop Den Haag haar vrienden kiest.
De aanval op Irak werd immers óók gesteund – hoezeer ook die in strijd was met alle mensenrechtenverdragen en democratische beginselen. Een onderzoek naar de Nederlandse steun aan de Irak-oorlog wordt door Balkenende al jaren gedwarsboomd. Maar met nieuwe informatie over de fouten in de voorlichting lijkt er alsnog een onderzoek te komen.
In de tussentijd zit Nederland zeer diep in de NAVO-bezetting van Afghanistan, óók in het kader van de war on terror. Maar deze bezetting heeft sinds zij begon in 2001 voor de meeste Afghanen niet minder, maar slechts meer gevaar, armoede en onzekerheid gebracht – alle beloftes over ‘wederopbouw’ ten spijt. Behalve het feit dat al enkele honderden Afghaanse burgers door Nederlands optreden om het leven zijn gekomen, zijn er inmiddels ook 18 Nederlandse militairen gesneuveld. Onder zowel de Afghaanse als de Nederlandse bevolking is steun voor deze missie steeds impopulairder.
Deze ‘oorlog tegen terrorisme’ had de Taliban moeten vernietigen, maar nu het Afghaanse verzet groeiende is komen er zelfs vanuit de top van het Amerikaanse leger steeds meer geluiden op om toch maar met hen te gaan praten. Toch blijft Nederland onder Balkenende een voorvechter van het meespelen in het ‘hoogste geweldsspectrum’. Afgelopen maand werd duidelijk dat Verhagen niet van plan is na 2010 de troepen uit Afghanistan te halen. Dezelfde minister propageerde meer investeringen in wat hij ‘hard power’ noemde.
De Nederlandse secretaris-generaal van de NAVO, De Hoop Scheffer, gaf in januari aan meer inzet te verlangen voor de oorlog in Afghanistan, in lijn met de wensen van Washington. Maar als de NAVO en Obama aan de Nederlandse bevolking meer militairen en een extra verlenging vragen, zou slechts 27 procent daarvoor zijn.

De NAVO en Israël

De NAVO-chef bezocht op 11 januari ook Israël, op het hoogtepunt van de moordpartij in Gaza. Na een warm onthaal van premier Olmert en minister Livni prees hij de ‘verdieping van de praktische samenwerking en dialoog tussen de NAVO en Israël.’ Israël is volgens de NAVO een van de meest enthousiaste partners in de ‘Mediterranean Dialogue’, een praatclub over ‘veiligheid’ in het gebied.
Nu de NAVO zich opmaakt om begin april haar zestigjarig bestaan te vieren in Straatsburg, heeft de protestbeweging die zo massaal de straat op ging tegen de aanval op Gaza een belangrijke uitdaging voor zich. Naast het opvoeren van de druk om de Israëlische wurggreep om de keel van de Palestijnen te breken, ligt er de taak ook de andere oorlogshitsers te confronteren. In Straatsburg zal de expansionistische politiek van de NAVO zowel geprezen als besproken worden. Het is de bedoeling een militaire parade door de stad te organiseren om de macht van de NAVO te tonen. Zowel Afghanistan als de oorlog tussen Georgië en Rusland vorig jaar bewijst dat dit wapengekletter niet puur symbolisch is.
Wereldwijd zijn mensen ziek van de oorlogen die de war on terror heeft opgeleverd. Wereldwijd klinken stemmen van verzet. Velen zullen in Straatsburg samenkomen om de NAVO-top te omsingelen met demonstraties, blokkades en bijeenkomsten. Zorg dat ook jij daarbij bent.

Heeft de NAVO een toekomst?

Een zestigste verjaardag van machtsstrijd en groeiende verdeeldheid

Begin april zal de NAVO haar zestigste verjaardag vieren in Straatsburg. In heel Europa wordt gemobiliseerd om de top te confronteren met massaal protest. Kees Kalkman van anti-militaristisch onderzoekscollectief VD AMOK werpt een blik op de geschiedenis en problemen van het bondgenootschap.

Tijdens de Koude Oorlog was de NAVO de militaire organisatie van de Europese slagorde onder heerschappij van de VS, met de bedoeling te voorkomen dat een rivaliserende grootmacht (Duitsland of de Sovjet-Unie) zich meester zou kunnen maken van het hele Europese continent.
De NAVO had daarnaast altijd een interne rol: stabilisatie van de Europese zuidflank, waar deels autoritaire dictaturen uit de periode voor de Tweede Wereldoorlog overleefden en het kapitalistische moderniseringsproces leidde tot sociale onrust. NAVO-plannen werden in Turkije en Griekenland gebruikt om staatsgrepen te plegen. In Portugal werd NAVO-materieel met Atlantische goedkeuring zelfs gebruikt om koloniale oorlogen te voeren, omdat men terecht bang was dat de Portugese dictatuur het niet zou redden als die oorlogen verloren werden. Verder heeft NAVO-infrastructuur – zoals vliegvelden en computercentra, vooral in Duitsland – altijd een belangrijke rol gespeeld bij de ondersteuning van Amerikaanse oorlogen in het Midden-Oosten en Zuidoost-Azië (Vietnam).
Na de val van de Berlijnse Muur was de rol van de NAVO uitgehold. De oude Sovjetvijand was verdwenen, de stabiliserende rol in Zuid-Europa overgenomen door de Europese Unie met financiële middelen. Opheffing van de NAVO had voor de hand gelegen. Maar voor de Amerikanen is het militaire terrein het speelveld waar zij hun dominantie in het westerse kamp kunnen laten gelden. De NAVO blijft het instrument om te voorkomen dat de Europeanen hun eigen geopolitieke agenda volgen. Aan Europese kant speelden onzekerheid en verdeeldheid een rol.

Interventie in Joegoslavië

Twee projecten stonden garant voor het overleven van de NAVO in de jaren negentig. Ten eerste de uitbreiding naar het oosten, een vergelijkbare onderneming als de eerdere rol van de NAVO in Zuid-Europa. Het doel was die landen te stabiliseren en te binden in het Atlantische kamp. Het andere project was de militaire interventie in de Balkan (1995 Bosnië, 1999 Kosovo) om een einde te maken aan de burgeroorlog die ontstond nadat het Westen opgehouden was de Joegoslavische staat te ondersteunen. De Europese mogendheden durfden dit avontuur niet aan zonder de militaire macht van de VS. Voor de VS had de interventie het bijkomende voordeel dat ze in Kosovo een enorme militaire basis konden inrichten, gunstig gesitueerd voor operaties in de richting van het Midden-Oosten.
Na 2001 veranderde de situatie opnieuw ingrijpend. De VS sloegen in de oorlog tegen terrorisme een unilaterale, hegemonistische weg in. De NAVO werd, in de woorden van Peter van Ham (Instituut Clingendael) een soort saloon waar de sheriff zijn helpers verzamelt om de klopjacht op de schurken te organiseren. De ideeën gingen in de richting van een rolverdeling: coalitions of the willing om je in te vechten, en vervolgens een bezettingsmacht van de NAVO (eufemistisch ‘stabilisatiemacht’ geheten) om te consolideren. Maar in Irak liep het al mis. Frankrijk en Duitsland zagen om goede redenen helemaal niets in dit avontuur, de oorlog liep vast en de NAVO beperkte zich tot officiersopleidingen voor het Irakese leger.

Omsingeling van Rusland

Daarnaast ging de uitbreiding van de NAVO steeds verder. Met de ambitie om landen als Georgië en Oekraïne op te nemen ging het uitbreidingsproject onderdeel uitmaken van de omsingeling van Rusland, die sinds 2001 steeds verder zijn beslag kreeg. Dat Rusland – aangesterkt door hoge energieprijzen – zat te zinnen op een tegenzet, kon je zien aankomen. De zomeroorlog van Georgië in 2008 gaf Poetin en Medvedev de kans om de NAVO een bloedneus te bezorgen. De uitbreiding van de NAVO sloeg om in haar tegendeel en begon een destabiliserende rol te spelen. Verder diende Afghanistan zich aan. Op het eerste gezicht leek het een ideale situatie voor het spel van de verdeelde rollen. De VS hadden de Taliban uit het zadel gelicht, met mandaat van de VN was er een stabilisatiemacht (ISAF) ingericht en de NAVO kon die nu overnemen. Maar toen de NAVO eenmaal in Kabul zat ontwikkelde de situatie zich heel anders. De Taliban reorganiseerden zich over de Pakistaanse grens, de bevolking bleek wars van vreemde overheersing en het gewapend verzet nam razendsnel toe. Voordat ze het wist was de NAVO in een brute oorlog verwikkeld.
De verdeeldheid binnen de NAVO groeit nu opnieuw, een aantal NAVO-landen vecht tegen de bierkaai van de Taliban, andere (zoals Duitsland) beperken hun gevechtsinzet omdat ze vinden dat ze hiervoor niet zijn ingehuurd en geen basis hebben in de eigen bevolking. De uitkomst van de Afghaanse oorlog zal grote gevolgen hebben voor de NAVO. Als ze er niet in slaagt deze bevredigend af te wikkelen (een overwinning lijkt buiten bereik) is de toekomst onzeker.

Uit: De Socialist, februari 2009.

De NAVO, een illegitiem kind van de tweede wereldoorlog

De radeloosheid van de militairen, de wapenlobbyisten en veiligheidspolitiekers na het einde van het Oost-West conflict van 1989-91, was van verbazingwekkende korte duur. De uitverkoren vijand was er niet meer, bovendien had hij zich voor een deel zelf tot bondgenoot ongevormd. De NAVO moest opnieuw een profiel en een reden van bestaan uitdenken.

Een essay van Peter Strutynski, politieke wetenschapper aan de Universiteit van Kassel.

Uitpers, webzine voor internationale politiek

Lees het volledige essay

Uitpers